Chó ta chó nội (để phân biệt với các giống chó ngoại) chó mực, chó vện, chó dé hay còn gọi chung là chó Việt Nam là các giống chó thuần chủng có nguồn gốc tại Việt Nam. Theo tin tưc hiện ở Việt Nam có bốn giống chó nội có giá trị và được gọi là tứ đại quốc khuyển gồm: Chó Bắc Hà, Chó Lài (Dingo Đông Dương, tên khoa học: Canis lupus dingo), H’mông cộc đuôi và đặc biệt là Chó Phú Quốc.
Phần đông tin tức chó Việt Nam sống cuộc sống bình thường ăn, ngủ, chạy rông. Chó nội còn được huấn luyện để làm giống chó săn. Chó săn, ở Việt Nam ngày xưa gọi là mun săn. Việc mua và nuôi bầy chó săn phải là những gia đình có điều kiện, xuất thân từ tầng lớp trung nông, phú nông. Những chú chó ở đây được chọn cũng rất công phu, chúng phải là những con chó có máu mặt, tai nhỏ và sức rướn, biết đánh hơi leo núi và theo sát con mồi.
Một trong tứ quốc khuyển Vệt Nam. Nguồn: Petvietnam
Những chú chó được chọn thường là chó nhà phú nông, hoặc tầng lớp trung lưu thường bị xiềng xích để tạo tính hung dữ và khôn lanh. Người ta dẫn theo đàn chó săn 4- năm con chó săn để săn heo rừng ở vùng U Minh đây là những con chó lai, mỗi con nặng 30– 40 kg, được huấn luyện để săn thú rừng, nhiều nhất là heo, khi phát hiện con thú rừng, chó sẽ bao vây tấn công. từ năm 2010, người săn trộm huấn luyện chó săn, đàn chó khi ở nhà trông hiền lành nhưng khi vào rừng thì trở thành sát thủ đáng sợ.
Loài chó H’ Mông cộc đuôi là một trong những loài chó săn tốt, với những đặc tính độc đáo và sự thông minh tuyệt vời, chúng có thể lực tốt và bền bỉ. Về hình dáng bên ngoài, ngoại hình của chúng khá đặc trưng với vẻ chắc nịch, đầy cơ bắp và chiếc đuôi cụt ngộ nghĩnh. Loài chó H’ Mông có nhiều điểm đặc biệt: gần như không có đuôi, nếu có thì cũng rất ngắn.
Nanh của loài chó này thường có từ 6 đến 8 cạnh khác nhau (đây là đặc điểm của loài chó săn cổ xưa, theo kiểu cắn cổ con mồi và xé thịt). Tai có hình tam giác, luôn dựng đứng kiểu nằm hai chân sau luôn trong tư thế sẵn sàng tấn công.
Chúng luôn lì lợm, ít cắn và luôn chỉ nghe theo một người chủ duy nhất. Người H’ Mông, loài chó H’ mông đuôi cộc luôn được đứng trong hàng ngũ những con vật mà họ yêu quý nhất, coi là báu vật trong nhà. người H’ Mông nuôi loại chó này không nằm ngoài mục đích đi săn và trông coi nhà cửa. Tuy nhiên đến thời điểm này những cuộc săn lùng trong rừng sâu không còn nhiều, loài chó này chủ yếu được nuôi để trông nhà.
Giành vương miện chó giống Việt Nam 5/10/2014. Nguồn:baothanhnien
Ở Lào Cai, ngoài chó lài, còn một số loài chó khác, to như bê, nặng 50–60 kg, lông rậm như sư tử. Đây cũng là giống chó lai giữa chó Tây, chó ta và chó sói. Giống chó ở Y Tý to như con bê, nặng tới 50 kg, lông dày và xù như sư tử. Tuy nhiên, nó không thông minh như chó lài .Chó H’Mông cộc đã ngoạn mục soán ngôi chó Phú Quốc, giành vương miện quán quân chó giống Việt Nam.
Đây là loài chó săn thông minh, thính nhạy, mạnh mẽ, hung dữ, người chủ có thể cầm cục đá ném qua mấy mái nhà nhưng nó có thể lao theo để tha cục đá đó về, hoặc chỉ cần chủ ra hiệu lệnh, nó sẽ lao nhanh quắp hai cánh con gà, tha về cho chủ.
Giống chó này đã thoái hóa mất giống từ mấy chục năm trước. Nguồn: Chugiong
Người Mông cho rằng nếu gia đình nào có được con chó lài, thì khỏi phải lo miếng ăn, vì người chủ sai bảo, nó sẽ tự mò vào rừng, rồi tha về các loại thú, như bìm bịp, gà rừng, con sóc núi, con cầy hương, chuột núi, dúi… Chó lài còn là sát thủ của các loại rắn độc hoặc nó sẽ tìm dấu vết thú, lùa thú vào trước họng súng cho chủ bắn.. Khi chủ nghe thấy nó sủa ăng ẳng trong rừng, thì có nghĩa là nó đã bắt được rắn độc.
Ngoại hình Giống Chó Phú Quốc có đặc điểm dễ phân biệt như lưng vòng xoáy chạy từ vai đến xương hông, dáng dũng mãnh và được nhiều người tìm kiếm, đưa về nuôi. Chúng có nhiều biệt tài so với các loài chó khác. Quân đội nhà Nguyễn đã dùng chó Phú Quốc làm quân khuyển vì chó Phú Quốc khi xác định được lãnh địa thì làm chủ hoàn toàn lãnh địa của mình. Không có bất cứ một người lạ, vật lạ nào rơi vào phạm vi lãnh địa của chúng mà chúng không phát hiện.
Chó Phú Quốc đã được đưa sang Paris để tham dự FCI World dog show 2011. Nguồn: kenh14
Theo những cư dân lâu năm của Phú Quốc, chó Phú Quốc thuần chủng có vòng xoáy trên lưng với bốn màu cơ bản: đốm, đen, vàng và vện (sọc); tuy nhiên ngày nay màu lông đã có nhiều sự lai tạp. Chó Phú Quốc trưởng thành nặng khoảng 20–25 kg với một cái đầu nhỏ, cổ dài, mỏm dài và chóp nhọn, tai dài, mỏng và có những chấm trên lưỡi.
Chó Phú Quốc biết đào hang để đẻ và có biệt tài săn thú, bơi dưới nước giỏi như rái cá nhờ chân có màng như chân vịt và bộ lông mượt sát (1–2 cm) rất ngắn nên khi ướt chó Phú Quốc chỉ cần lắc mình vài lượt là nước sẽ bắn đi, do đó lông sẽ nhanh khô.
Tính cách Chó Phú Quốc là giống chó săn rất giỏi, chúng khi đã truy tìm thì tra đến cùng dấu vết con mồi cũng như rất ít khi bỏ cuộc.Đây là giống chó rất trung thành và thông minh, chúng tuân thủ mệnh lệnh một cách chính xác mà không tốn nhiều công huấn luyện. Một điểm khá đặ̣c biệt là tin tức giống chó Phú Quốc không ăn những thực phẩm "nhân tạo" (do một người khác làm hoặc không phải của chủ nó cho ăn) nên chúng rất thường khó bị mắc bẫy hoặc bị dùng thuốc độc tiêu diệt.
>> Các giống chó thông minh nhất (p1)
>> Lợi ích của việc nuôi mèo cho sức khỏe
Anhkhoa
