Ung thư tuyến tiền liệt là một bệnh khá phổ biến ở nam giới hiện nay. Người mắc bệnh này sẽ bị giảm tuổi thọ trung bình khoảng 9 năm, kèm theo sự suy giảm chất lượng sống do biến chứng. Nếu phát hiện được bệnh sớm, tỷ lệ khỏi bệnh đạt 90%. Ngược lại nếu phát hiện muộn thì tỷ lệ sống sau 5 năm chỉ còn lại dưới 30%.
Nguyên nhân gây ung thư tiền liệt tuyến
Ung thư tiền liệt tuyến là sự phát triển bất thường và quá mức của những tế bào của tiền liệt tuyến tạo thành ung thư.
Cho đến nay, có rất nhiều công trình nghiên cứu về nguyên nhân g ây nên bệnh ung thư này nhưng chưa biết đựơc rõ ràng, chỉ biết rằng bướu ác của tiền liệt tuyến, còn được gọi là ung thư, không liên quan gì đến bướu lành của tiền liệt tuyến.
Không có mối liên quan về đặc tính di truyền giữa cha mẹ với con cái
Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh
Ung thư tiền liệt tuyến có một thời gian tiềm ẩn rất dài, có thể từ 5-10 năm không biểu hiện triệu chứng lâm sàng, diễn tiến chậm. Đến khi mà bướu di căn qua những cơ quan khác, nó mới gây triệu chứng.
Bệnh thường xuất hiện ở nam giới sau 50 tuổi. Tỷ lệ ung thư tiền liệt tuyến tăng lên theo tuổi. Từ 60-69 tuổi, tỷ lệ ung thư tiền liệt tuyến là 30%. Từ 70-79 tuổi tỷ lệ là 40%. Từ 80-89 tuổi, tỷ lệ là 67%.
Các triệu chứng giai đoạn này như rối loạn đi tiểu, chẳng hạn bệnh nhân tiểu khó, tiểu đêm, bí tiểu, với mức độ của tiểu khó ngày càng tăng lên. Ngoài ra, triệu chứng gây chèn ép, chẳng hạn bướu lớn xâm lấn gây chèn ép hai niệu quản, giãn niệu quản, gây ứ nước hai thận. Khi bướu chèn ép hai bên niệu quản thì bệnh nhân có thể bị suy thận, hoặc nó có thể gây chèn ép thần kinh, gây đau lưng, đau thần kinh tọa. Khi nó chèn ép vào trực tràng thì có thể gây nên táo bón hoặc đi đại tiện khó.
Cách Phòng tránh bệnh ung thư tuyến tiền liệt
Theo các bác sĩ chuyên khoa việc duy trì chế độ ăn ít chất béo được coi là cách duy nhất để làm giảm UTTTL; tăng cường ăn rau xanh và hoa quả. Test và siêu âm định kỳ để phát hiện sớm bệnh. Tránh tiếp xúc với các chất hóa học. Không dùng các thuốc hoocmon bừa bãi.
Đậu nành và trà giúp bảo vệ tuyến tiền liệt. Hai thực phẩm này, vốn được coi là “địch thủ” của ung thư vú ở phụ nữ, có thể giúp ngăn ngừa sự phát triển UTTTL ở nam giới. Hiệu quả sẽ tăng hơn nếu dùng phối hợp cả trà và đậu nành.
Các phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt
Chủ yếu là phẫu thuật ở những giai đoạn còn khu trú là cắt bỏ u xơ. Cắt bỏ ung thư đòi hỏi phẫu thuật viên có kinh nghiệm. Do yêu cầu cắt bỏ rộng nên các biến chứng cũng cao hơn là mổ u xơ tiền liệt tuyến, ví dụ cắt phải dây thần kinh chi phối cổ bàng quang, cắt túi tinh làm hỏng quá trình phóng tinh, dễ liệt dương, rò bàng quang… Nếu cắt bỏ khối u rộng rãi tỷ lệ sống còn sau phẫu thuật tới trên 90%, 30 – 70% bị liệt dương, 30% tiểu tiện không tự chủ.
Xạ trị có 2 phương pháp: xạ trị từ xa, đặc biệt là xạ trị gia tốc với ống chuẩn trục đa lá tạo ra được lui bệnh cũng tương tự như phẫu thuật; phương pháp xạ trị tại chỗ dùng các nguồn phóng xạ cắm vào tuyến tiền liệt cũng tạo ra được sự đáp ứng tương tự xạ trị từ xa. Các biến chứng như tiểu tiện không tự chủ, viêm trực tràng, liệt dương cũng thường gặp.
Phương pháp điều trị nội tiết hiện nay được ưa dùng. Đơn giản nhất là cắt tinh hoàn, ít tốn kém, làm giảm được 95% nồng độ testosterol trong máu. Ở phương Tây, việc cắt tinh hoàn khó được chấp nhận. Có những phương pháp điều trị nội khoa bằng thuốc nội tiết thay thế cho cắt tinh hoàn như sử dụng estrogen, sử dụng progesterol, sử dụng các chất kháng androgen và sử dụng các thuốc ngăn chặn sản xuất testosterol. Các thuốc nội tiết tố nữ như estrogen, progesterol đạt được sự đáp ứng từ 30 – 40% các bệnh nhân. Thời gian đáp ứng trung bình là 10 tháng, tuy nhiên có tác dụng phụ như tăng cân, buồn nôn, đổ mồ hôi và chuột rút. Còn việc ngăn chặn sản xuất testosterol bằng các thuốc nội tiết tố mới như zoladex hiệu quả khá tốt. Tuy nhiên thuốc còn đắt tiền. Các thuốc chống nội tiết tố nam như flutamid cũng có chỉ định nhưng hiệu quả thấp hơn.
Ngoài ra có thể phá hủy tuyến tiền liệt bằng phương pháp đông lạnh qua đường trực tràng. Phương pháp này ít được ứng dụng ở nước ta. Các điều trị hóa chất bằng những thuốc mới cũng đã được thử nghiệm nhưng hiệu quả chưa rõ rệt.
Tóm lại: đối với ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn sớm thì tốt nhất là phẫu thuật, nếu không thì xạ trị trong, xạ trị ngoài. Điều trị nội tiết khi không còn chỉ định phẫu thuật rộng rãi và cho những trường hợp đã thất bại sau khi phẫu thuật hoặc xạ trị. Nói chung nam giới trên 60 tuổi nếu thấy có những dấu hiệu rối loạn tiểu tiện cần thiết phải đi thử PSA, phải thăm khám tuyến tiền liệt.
