Những triệu chứng của Gout như những cơn đau từ nhẹ đến nặng, thậm chí dữ dội, không đi lại được, các khớp sưng to, phù nề, căng đỏ, sung huyết … khiến người bệnh không chỉ bị giảm sút về mặt sức khỏe mà còn ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt hàng ngày. Nếu không phát hiện và điều trị bệnh kịp thời, bệnh sẽ dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm.
Vậy làm thế nào để biết được những dấu hiệu mắc bệnh Gout để từ đó có những biện pháp điều trị kịp thời và hiệu quả?
Đầu tiên chúng ta hãy tìm hiểu về bệnh Gout và các biến chứng của nó
Bệnh Gout (Tiếng Anh là Gout, từ Hán-Việt là Thống phong) là một bệnh rối loạn chuyển hóa các nhân purin, đặc trưng của bệnh là tăng acid uric máu, gây lắng đọng các tinh thể urat ở các mô. Ở khớp gây ra viêm khớp cấp và mạn tính, ở mô mềm tạo ra hạt tô phi, ở thận gây ra viêm thận kẽ, sỏi thận ... Từ đây Gout gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị sớm và kịp thời như: Biến dạng khớp gây tàn phế suốt đời, suy thận mạn, bệnh lý về tim mạch … và có thể tử vong.
Trên thế giới bệnh Gout thường gặp ở các nước phát triển và đang phát triển, chiếm khoảng 0,02 - 0,2% dân số, nam giới chiếm chủ yếu trên 95% và ở độ tuổi thường từ 30 tuổi trở lên. Tại Việt Nam nam giới chiếm đến 99% người mắc bệnh.
Các nguyên nhân gây ra bệnh Gout
Nguyên nhân gây bệnh Gút chính là do acid uric máu cao. Khi nồng độ acid uric máu vượt quá giới hạn tối đa của độ hòa tan của urat trong huyết tương, cụ thể là: Trên 420 µmol/l đối với nam, trên 360 µmol/ đối với nữ.
Nguyên nhân gây ra tăng acid uric máu thì có nhiều, người ta phân ra 3 loại như sau:
+ Gút nguyên phát (đa số là gặp loại này): Loại này thường có yếu tố gia đình, khởi phát thường do ăn quá nhiều thức ăn chứa nhân purin và thường kèm theo uống quá nhiều rượu. Thường gặp chủ yếu ở nam giới tuổi trung niên và số ít là nữ ở tuổi sau mãn kinh.
+ Gút thứ phát: Là hậu quả của tăng acid uric máu do tiêu tế bào quá mức (bệnh bạch cầu thể tủy mạn tính, thiếu máu huyết tán, bệnh vẩy nến diện rộng …) hoặc do suy thận.
+ Gút do bất thường về enzym: Do thiếu hụt hoàn toàn hoặc một phần enzym HGPRT, là enzym tham gia vào quá trình chuển hóa acid uric, gây ra bệnh Gút khởi phát sớm ở trẻ em (rất nặng và hiếm gặp).
Yếu tố nguy cơ của bệnh Gout
+ Giới tính: Đa số bệnh nhân Gout là nam giới (ở Việt nam trên 99%), điều này có thể do nam giới có lối sống, chế độ ăn nhiều chất đạm, giàu purin, rượu, bia, thuốc lá…
+ Tuổi mắc bệnh: chủ yếu gặp ở lứa tuổi 30-50 (nam giới). Nữ giới sau mãn kinh.
+ Thói quen uống rượu bia: Liên quan giữa rượu, bia và bệnh Gout đã được nói đến từ thời xa xưa, trong đó bia là yếu tố nguy cơ mạnh nhát nhất với bệnh Gout. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra có tới 75-84% bệnh nhân Gout uống rượu bia thường xuyên trung bình từ 7-10 năm.
+ Béo phì: Một số nghiên cứu thấy rằng những người thừa cân, béo phì thì bị tăng nguy cơ mắc bện Gout gấp 5 lần bệnh nhân không bị béo phì.
+ Tăng acid uric liên quan tới một số bệnh rối loạn chuyển hóa khác: Bệnh đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa lipid máu…
+ Yếu tố gia đình: Do gen, cùng thói quen sinh hoạt, ăn uống.
+ Do ảnh hưởng của một số loại thuốc làm giảm thải acid uric qua thận, rối loạn chuyển hóa acid uric: Thuốc lợi tiểu thiazid, furosemid, aspirin, thuốc chống lao như pyrazynamid …
Những triệu chứng của bệnh Gout
Triệu chứng lâm sàng của bệnh Gout được chia làm hai loại là Gout cấp và mạn tính:
Gout cấp tính:
Cơn Gout cấp đặc trưng bởi tình trạng viêm khớp cấp, khởi phát đột ngột, đau dữ dội, kèm theo sưng, nóng, đỏ tại khớp bị tổn thương, đau tăng dần và thường đạt đỉnh đau sau 8- 12 giờ, cơn thường khởi phát và đau tăng vào ban đêm, đau làm mất ngủ, đôi khi có sốt 38-38,5oC, có thể rét run. Cơn Gout ban đầu thường chỉ ảnh hưởng đến một khớp, vị trí khớp hay gặp là khớp bàn ngón chân cái (trên 50%), khớp gối, khớp cổ chân. Khớp cổ tay, bàn ngón tay. Trong giai đoạn này xét nghiệm acid uric máu thường tăng cao. Tuy nhiên có tới gần 40% số trường hợp acid uric máu bình thường trong cơn Gout cấp. Cơn Gout cấp thường giảm sau vài ngày, một số trường hợp có thể đến vài tuần.
Hoàn cảnh và một số dấu hiệu trước khi xẩy ra cơn Gout cấp:
Cơn Gout cấp thường xuất hiện tự phát hoặc rất nhiều trường hợp xẩy ra sau một bữa ăn có quá nhiều chất đạm chứa nhiều nhân purin như tạng động vật (lòng lợn, tiết canh, gan, thận, óc, dạ dày, lưỡi …), các loại thịt có màu đỏ (thịt chó, dê, bê…), các loại hải sản (tôm, cua, cá béo..), đậu hạt các loại, nấm khô, sô cô la. Hoặc uống rượu bia quá mức. Hay sau một đợt điều trị kéo dài một số loại thuốc lợi tiểu, aspirin, thuốc chống lao …
Có một số triệu chứng báo trước cơn Gout cấp:
Đau đầu, trạng thái kích thích, mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa, ợ hơi, đau bụng, đái dắt, đặc biệt là triệu chứng tại chỗ như: khó cử động chi dưới, nổi tĩnh mạch, tê bì ngón chân cái … Đây là thời điểm tốt nhất để điều trị phòng ngừa, không cho cơn Gout cấp khởi phát (người bệnh cần có sự tư vấn của bác sĩ kịp thời trong giai đoạn này) .
Gout mạn tính:
Nếu như người bệnh không phòng ngừa và tuân thủ điều trị tốt, sau khoảng 10 đến 20 năm với các đợt Gout cấp, bệnh tiến triển thành Gout mạn tính, xuất hiện hạt tô phi (do tích lũy các tinh thể muối urat sodium kết tủa trong mô liên kết) ở nhiều nơi như: vành tai, cạnh các khớp bị tổn thương ... bệnh khớp mạn tính còn gây ra những biến chứng nguy hiểm làm hẹp khe khớp, tiêu xương, sỏi thận, suy thận mạn tính. Từ đây nó có thể làm cho người bệnh bị tàn phế suốt đời và tử vong.
